| De
Spaceshuttle De beroemde Spaceshuttle wordt in Kennedy space, Florida, gelanceerd. Daarbij word veel licht en kabaal geproduceerd, daarom staan de toeschouwers op een paar kilometer afstand. Zo'n vlucht is natuurlijk heel duur omdat de raket, brandstof, en de shuttle zelf natuurlijk ook betaald moeten worden. Het kost zo'n 7 miljard gulden om het gevaarte de lucht in te krijgen. Om nog een paar getallen te noemen; het totale gewicht van de spaceshuttle is bijna gelijk aan het gewicht van 2200 auto's. De externe tank heeft een volume dat 3x groter is dan dat van de (binnen) zwembaden van "de Wedert". Het zal je misschien opgevallen zijn dat als de spaceshuttle gelanceerd word, hij niet horizontaal maar verticaal de lucht ingaat. Dat is belangrijk voor de inzittenden. Het hart en het hoofd liggen dan namelijk op de zelfde hoogte. Al zouden de astronauten rechtop zitten, zou door de snelheid, het bloed versneld uit het hoofd gaan, zodat de man of vrouw bewusteloos raakt. De spaceshuttle brengt mensen en voorraden naar ruimtestations. De shuttle land als een vliegtuig zonder motor. Hij word afgeremd door de dampkring. Hij valt (zoals André dat zo mooi zei) als het ware als een baksteen. |
Korte
ruimtevaart geschiedenis In het begin van de ruimtevaart liepen de Russen voor op de Amerikanen. Zij waren daarom ook de eerste die een kunstmatige satelliet in een baan rond de aarde lanceerden. Deze had de naam Spoetnik. Ze werd in 1957 gelanceerd. De russen waren ook de eersten die een levend wezen in de ruimte lanceerde. Dit was de hond Laika die in de spoetnik II 1 week in de ruimte bleef. De Rus Gagarin was de eerste mens in de ruimte in de ruimte in de Vostok I. De Amerikanen liepen daarna in op de Russen en waren in 1969 als eersten op de maan De 3 mannen in de Apollo 11 die er 2 van op de maan bracht heetten Collins, Armstrong en Aldrin. De laatste 2 zijn op de maan geweest en Amlstrong zette de eerste voetstap op het maanoppervlak. Bij veel maanlandingen werd een soort maanauto gebruikt voor geologisch onderzoek. Om rond te kunnen lopen op de maan moet je beschermd worden tegen het vacuum de, extreme kou en warmte en tegen UV-straling. Dit gebeurt met een ruimte pak dat tegen de ultraviolette straling een gouden vizier heeft anders zou men blind kunnen worden. |
| Gewichtloosheid
Jack probeerde ons daarna iets uit te leggen over gewichtloosheid. Hij nam daarvoor een pingpong balletje dat hij opgooide. Zodra het zijn hand verliet was het balletje gewichtloos. Het neemt dan lak aan de zwaartekracht en gaat omhoog, totdat de zwaartekracht het weer overneemt en het naar beneden trekt. In de ruimte is dus alles gewichtloos, dus geen zwaartekracht. Ze onderzoeken wat de uitwerking van geen zwaartekracht heeft op dingen, zoals planten en bacteriën. Op aarde "weten" planten welke kant ze met hun wortels op moeten groeien door de zwaartekracht. Die trekt namelijk iets in de cel naar beneden, zodat ze die kant op groeien. In gewichtloze toestand "weten" ze dat dus niet, omdat er geen zwaartekracht is. Daar groeien de wortels alle kanten op. Vloeistoften reageren ook best "vreemd " op gewichtloosheid; het neemt de vorm van een bol aan. Gewichtloosheid is op aarde ook op te wekken door een paraboolvlucht te maken. Een vliegtuig vliegt dan stijlomhoog, en op het hoogste punt wordt de motor uitgezet. Vanaf dat punt ben je 20 sec. gewichtloos. Wat in dat vliegtuig gebeurt is vergelijkbaar met een lift. Al ga je snelomhoog met de lift ben je zwaarder, en als je snel naar beneden gaat ben je lichter. Al ga je dan zo snel naar beneden, ben je even gewichtloos. |
Objecten
in de ruimte (kunstmatig) Er zijn veel dingen in de ruimte die de mens daar gebracht heeft. Enkele voorbeelden: Hubble: Een ruimtetelescoop die sterren en andere dingen in de ruimte bestudeert. Giotto: Satelliet die 8 jaar geleden de komeet Halley bestudeerde. Halley is een komeet van steen en ijs die in een elliptische baan om de zon draait en eens in de zoveel jaar vanaf aarde te zien is Halley ziet er uit als een oplichtend object met een oplichtende staart. De komeet zelf heeft een doorsnede van 30 km en heeft een staart van enkele km lang. MIR: Een verouderd Russisch ruimtestation, kabels lopen door heel het station waar veel apparatuur al is uitgevallen. De MIR word permanent bewoond door kosmonauten (Russische astronauten) |
| Lichaam
In de ruimte "veranderd" ookje lichaam. Het bloed word over je hele lijf verdeeld, net zoals het vocht, daarom hebben de astronauten een bol hoofd in de ruimte. Aangezien er geen zwaartekracht is, en dus je spieren bijna niks hoeven te doen, worden je spieren slap. Proeven en ruiken gaat ook niet zo goed meer, want de slijmvliezen zwellen op. Tegen de tijd dat de mensen weer teruggaan naar de aarde doen ze een speciale broek aan, die het bloed en vocht naar de benen toetrekt, zodat het lichaam weet dat het daar hoort te zitten. Al zijn de astronauten terug op aarde, zijn ze slap en moe. Er zijn ook mensen die ziek worden in de ruimte. Dat is net zoiets als lucht ziekte. Ze hebben daarom zakjes in het ruimtevaartuig waar ze in kunnen overgeven. ('t is niet zo fris al zie je daar een bol maagsappen en gebruikt eten te zien zweven). Al word er iemand serieus ziek, of moet geopereerd worden, dan wordt diegene naar de aarde terug gebracht, of als ze bijv. te ver weg zijn wordt het aan boord verholpen, of geopereerd door een mede-astronaut. |
Wat doen ze in/met de ruimte? De mens heeft al veel dingen de ruimte in gestuurd bv. satellieten die voor veel dingen gebruikt worden zoals meteorologie, militaire doelen, spionage, telefoon verbinding en tv. Ook wordt sinds kort ook ozonconcentraties gemeten omdat men pas geleden achter een gat in de ozonlaag kwam rond de zuidpool. Met satellieten kunnen hoogte kaarten maken op 10 cm nauwkeurig. Ook wordt de ruimte zelf bestudeerd vanuit satellieten en ruimtestations. In ruimte stations worden ook veel experimenten gedaan met planten, het lichaam, vloeistoffen bacteriën. |
| Mensen
in de ruimte In het begin van de ruimtevaart werden alleen ervaren piloten en testvliegers gebruikt, maar nu blijkt dat dat eigenlijk helemaal niet nodig is. Man/vrouw, bril/geen bril, het maakt niet uit, je hoeft immers niet perfect te zijn wil je astronaut worden. Het enige vereiste is een universiteitsdiploma. Om astronaut te worden hoef je simpelweg maar te soliciteren. Je moet dan verschillende medische keuringen ondergaan, oa. je conditie, je hersenen, en je longen worden getest. Al is dat oké, dan ga je verder met andere testen. Een van die testen is de centrifuge. Dan zit je in een "bakje" aan het einde van een arm, die snel ronddraait. Je moet tegen een bepaald aantal G krachten kunnen. Een G kracht is het aantal keer de zwaartekracht wat op iets werkt. Bij de centrifuge word je in je stoel gedrukt. Als je gekozen bent, krijg je veel aandacht van de media, en moeten daarna nog meer dingen leren. Ze leren wat ze moeten doen als ze met de shuttle in water of sneeuw landen en ze leren hoe de Shuttle werkt. Ze trainen de status van gewichtloosheid ook. Ze trainen hun bewegingen in het water, want daar zweef je eigenlijk ook. Voordat je de ruimte ingaat moet je eerst 2 jaar lang experimenten oefenen, zodat je het in de ruimte niet fout kan doen. Mannelijke-, vrouwelijke-, Russische-, Amerikaanse-, Nederlandse-, astronauten gaan allemaal met elkaar mee de ruimte in. Als je er eindelijk klaar voor bent kan het nog zijn dat je nog 'n tijdje moet wachten, want er wordt aangewezen wie wanneer de ruimte ingaat. De dagelijkse dingen doen is de ruimte natuurlijk moeilijker. Met handen wassen en tanden poetsen bijvoorbeeld, moet je oppassen dat er geen zeep, tandpasta of water rond gaat zweven. Bij het eten en drinken moet je ook met van alles rekening houden. Het eten moet kleverig zijn (gevaar van rondzwevende kruimels), en drinken moet je in een afgesloten beker met rietje. De WC werkt ook anders. Daar is een klein gat en een slang, alles word daar afgezogen. Je moet je wel goed vasthouden, anders zweef je er net zogoed af. Astronauten willen natuurlijk ook wel eens hun haren laten knippen. Dat doet dan een andere astronaut, die met behulp van een stofzuiger de haren wegzuigt. Slapen gaat ook niet zo makkelijk. Ze moeten zichzelf goed vastmaken in hun slaapzakken die aan de muren bevestigt zijn. Er is daar ook veel lawaai, dus hebben ze oordopjes in. Als ze in een baan om de aarde zitten, dekken ze hun ogen af, omdat het lichtverschil maar 45 minuten is. |
ISS: International
Space Station Rotatie proef
Luchtdrukproef
binnen het lichaam |
|
Interview
|
Ruimtevaart De meeste raketten worden gelanceerd vanaf 'Kennedy Space' in Amerika. Een shuttle die aan zo'n raket is bevestigd weegt 2.2 miljoen kilogram. Dat is het gewicht van bij elkaar wel 2200 auto's. Een shuttle is 56 meter lang. Om zo'n gevaarte in de lucht te krijgen heb je stuwkracht nodig. Mensen wisten dit al rond 1600. Om zoveel stuwkracht te krijgen heb je een grote explosie nodig. Je mixt 2 componenten nl. Vloeibaar waterstof (brandstof) en zuurstof en je krijgt knalgas en dat stuurt de raket omhoog. (Fig. 1) Zo'n raket is gebaseerd op actie-reactie. Bijv. een poppetje heeft een kar vol stenen, hij gooit een steen weg. Door die beweging (actie) geeft hij een soort stuwkracht weg, waardoor de kar beweegt (reactie). Hoe minder stenen, hoe sneller hij gaat (Fig 2). Er is veel nodig voor een lancering: - Ruimtepakken ontwikkelen - De shuttle en de raket moeten worden gebouwd - De astronauten worden opgeleid Als je zonder ruimtepak de ruimte ingaat, gaat je bloed koken, omdat er geen druk is in de ruimte, er is geen lucht. Een shuttle moetje eigenlijk zien als een kanon. Hoe harder hij wordt afgeschoten, hoe verder hij komt. Om in de lucht te blijven en niet terug te vallen op aarde heb je een bepaalde snelheid nodig. Als je die snelheid hebt blijf je rond de aarde 'vallen'. (Fig 3) Als een shuttle terugkomt naar de aarde landt hij zonder de motoren, want er is niet genoeg brandstof. Een raket bestaat uit 2 verbrandingsmotoren, een externe tank, een hoofdmotor en de shuttle zelf. In de externe tank past de inhoud van zwembad 'De Wedert' 3 maal. De raket wordt in de ruimte van de shuttle losgekoppeld en verbrandt in de dampkring. Als je gelanceerd wordt liggen je hoofd en hart op dezelfde hoogte, anders stroomt al je bloed uit je hoofd en kun je flauwvallen. Binnen 8 min. na de lancering zit je in de ruimte op 300 km hoogte. Je 'valt' om de aarde en alles is permanent gewichtloos. In de ruimte maken ze zuurstof van water en als er geen water meer is kan je van de urine van astronauten water maken via een geavanceerd systeem. Er zit dan niets vies meer in, het is gewoon, schoon, helder water . Om astronaut te worden moet je net als bij een gewone baan solliciteren. Ze zetten een advertentie in de krant en je kunt er gewoon heen. Eerst moet je een paar medische onderzoeken doen en testen voor de conditie. Als je gekozen wordt moet je veel leren en hard trainen. Je leert van alles over de shuttle en hoe die werkt. Als je dat gedaan hebt moet je nog een jaar oefenen met de experimenten die je uit gaat voeren. De laatste jaren is er in de MIR veel rommel aangebracht, zoals kabels en buizen, zodat er haast geen ruimte meer is. De belangrijkste landen van de wereld zijn bezig met een hypermodern ruimtestation. Deze wordt door verschillende landen gemaakt en bekostigd, waaronder de VS, Japan en Nederland. Nederland maakt een robotarm. De vrachtschepen voor het station komen uit Toulouse en zijn volledig automatisch. Een shuttle gaat 28000 km/h en gaat in anderhalfuur rond de aarde, 45 min. licht, 45 min. donker. De temperatuur verschilt van + 150 graden tot -150 graden. Dus als je de ruimte in gaat moet je een pak aan, anders sterf je. Om je tussen 2 delen van de shuttle te vervoeren is er een ruimtescooter ontworpen. Dat zijn 2 raketjes op de rug van de astronaut. André, de toekomstige astronaut van Nederland, vertelde ons nog wat over het leven in de ruimte(van wat hij zelf heeft meegemaakt of getest): "Tanden poetsen in de ruimte moet je net als alles heel voorzichtig doen, anders v1iegt je spuug en tandpasta alle kanten op. Eten uit de shuttle is niet veel anders dan normaal, alleen wat kleveriger. |
Het eindcyfer hiervoor was een 7.5
Al deze 'kranten' komen van scholieren van de scholengemeenschap Were Di, Valkenswaard. Het Ruimtevaart-Project stand onder bezielende leiding van Mw. Hariette Dubois.